Ngộ độc vì phụ huynh bồi bổ vitamin D quá mức đối với trẻ

 Như con dao hai lưỡi, các bà mẹ đang háo hức cho con uống thêm vitamin D chống còi xương mà mà không theo chỉ định có thể khiến bé biếng ăn, chậm lớn và “còi vẫn hoàn còi”.

Nhiều nguy cơ thừa từ vitamin D
Để trẻ cao lớn, không còi xương, nhiều bà mẹ hiểu rằng bé không chỉ cần calci mà phải bồi bổ vitamin D. Nhưng có một điều thường thấy ở kế hoạch của người Việt là khi biết cái gì quan trọng thì hay có tâm lý lạm dụng. Mặt khác, nghe nói vitamin D có ít trong thức ăn, đa phần phải tự tổng hợp nhờ tắm nắng, nên không ít phụ nữ vì lo con còi xương đã “háo hức” tìm mua viên bồi bổ vitamin D dù bác sĩ không chỉ định. Việc dùng vitamin D loại nhỏ giọt cũng rất dễ gây nên bi kịch thừa vì chúng ta có cách nhỏ lượng lớn hơn quy định.

Gần đây, trên những diễn đàn, nhiều quý cô còn vô tư mách nhau cho con dùng Obimin, một loại bồi dưỡng vitamin giành cho bà bầu. Thực chất, vitamin D trong Obimin cũng như nhiều loại khác có hàm lượng lớn đặc biệt với nhu cầu của cả mẹ và thai nhi chứ không phải lượng hợp lý cho trẻ nhỏ.

Trên thị trường, còn nhiều sản phẩm đóng hộp cho trẻ ngày nay như sữa, bột ngũ cốc… đều được các nhà sản xuất thường bồi bổ vitamin D (D3, D2) để yên lòng các bà mẹ. Ví dụ loại bột ngũ cốc ăn dặm P. chứa 200IU vitamin D trong 100g, hàng ngày trẻ cần ăn 2-3 lần, mỗi lần 50g. Như vậy so với nhu cầu 200-400IU/ngày cho trẻ trong độ tuổi tiểu học thì chỉ cần ăn bột P. cũng đã đủ lượng vitamin D cần thiết.

Chưa kể trẻ còn được tắm nắng và thu nạp vitamin D từ nhiều nguồn khác. Nếu con chúng mình luôn tin tưởng dùng thức ăn sữa, cá hồi, đậu nành, dầu cá thì cũng rất dồi dào vitamin D. Một khẩu phần cá hồi 100g chứa 360 IU vitamin D, 1 thìa dầu cá đã có hơn 1000 IU.

Chính vì thế bên cạnh nỗi lo thiếu vitamin D, cha mẹ cũng phải rất cảnh giác, nâng niu quá kỹ lưỡng, bổ sung thêm dưỡng chất quá nhiều, loại gì cũng phải có vitamin D thì lại dẫn tới tình trạng thừa.

Dùng vitamin D cẩn thận… mù mắt

Vitamin D cũng như vitamin A là hai loại vô cùng cần thiết, khi thiếu chúng sẽ đưa đến nhiều khiếm khuyết thể chất, tinh thần. Vitamin D được cho là chất chống còi xương bởi chúng thúc đẩy việc hấp thụ và chuyển hoá chất canxi và phốt pho.

Vitamin D khi đưa vào toàn bộ cơ thể sẽ được vận chuyển tới gan, chuyển hóa thành dạng khác hoạt động mạnh hơn rồi tiếp tục đi qua thận và lại được chuyển hóa tiếp. Một phần vitamin D sẽ được lưu ở gan và thận giúp chúng ta kiểm soát lượng calci trong máu, phần khác được lưu trong xương để giữ canxi.

Thiếu vitamin D thì dù con chúng ta có bồi dưỡng nhiều calci đến bao nhiêu cũng như mang công đổ sông đổ biển. Nhưng thừa vitamin D cũng như thừa vitamin A lại dẫn đến một số nguy hiểm hơn nhiều các loại vitamin khác.

Ở người lớn, việc thừa vitamin D thường được các bộ phân cơ thể giải phóng dần nhưng trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ rất nhạy cảm dễ có biến chứng nặng nề. Dùng vitamin D liều cao dài ngày sẽ gây tích luỹ viên uống, tăng cường calci trong máu, khiến trẻ mệt mỏi, chán ăn, nôn, tiêu chảy, đau nhức xương khớp, bàng quang, luôn khát và tiểu nhiều.

Ngoài ra còn có cách gây tổn thương thận, tăng huyết áp. Đặc biệt ở trẻ em thừa viatmin D hay có bi kịch có lớp màng che ở kết mạc hoặc triệu chứng viêm giác mạc dải băng (cần được chỉ định phẫu thuật ngay). Một số trường hợp ngộ độc cấp nếu cha mẹ tùy tiện cho uống dài ngày những loại bổ sung vitamin và chất khoáng, trong đó có chứa vitamin D liều cao, hoặc cho trẻ uống cùng lúc các loại viên uống có chứa vitamin D. Nếu liều lượng lên đến 50.000 IU có thể khiến trẻ suy thận, tử vong.

Khi nào cần bổ sung vitamin D?

Nếu thấy bi kịch con ngủ không ngon giấc, hay ra mồ hôi trộm, chúng mình đừng vội cho bé uống vitamin D mà cần có sự kiểm tra của bác sĩ. Qua tắm nắng, vitamin D được hiện diện từ việc tiếp xúc của da với tia cực tím buổi sáng có giải pháp đáp ứng 70-80% nhu cầu toàn bộ cơ thể. Nên nếu con chúng mình sinh ra vào mùa hè, thường xuyên được đưa ra tắm nắng (30 phút hàng ngày trong khoảng 7-8 giờ), bú sữa từ người mẹ không thiếu vitamin D hoặc được nuôi bằng sữa công thức có cung cấp vitamin D thì cũng không cần cho bé uống viên bổ sung.

Chỉ nên lo lắng khi trẻ sinh ra vào mùa đông (nắng mùa đông thường ít tia cực tím) hoặc nuôi dưỡng ở môi trường thiếu nắng, các bà mẹ cho con bú có tiền sử thiếu vitamin D.

Thực tế, có một số trường hợp được bác sỹ kê toa loại uống cung cấp và “khuyên” dùng cho bé đến tận 2 tuổi nên cha mẹ cứ thế cho con uống không quan tâm có còn cần thiết không. Bạn cần chú ý nếu sau đó bé không còn dấu hiệu còi xương (ngủ trằn trọc, hay vặn vẹo, ra mồ hôi trộm cả khi thời tiết mát, đau nhức xương …) thì không phải uống kéo dài.

 

Bổ sung đúng cách:

- Nhu cầu vitamin D của trẻ không quá 400IU/ngày (tương đương 10mcg).

- Nếu chúng mình đang cho bé dùng các thực phẩm chức năng trị chán ăn, hoặc vitamin tổng hợp thì nên cân nhắc: Trong trường hợp các sản phẩm này chứa hàm lượng vitamin D cao thì bố mẹ nên giảm liều lượng hoặc ngừng sử dụng viên uống vitamin D cung cấp.

- Con bạn từng bị còi xương, được bác sỹ kê viên uống có vitamin D liều cao khoảng trên 1000IU thì sau đợt điều trị phải khám lại, bệnh giảm thì nên dùng liều thấp xuống, tránh triền miền duy trì liều cao.

- Cho trẻ dùng thức ăn giàu vitamin D: gan, trứng, cá, sữa…